ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းက လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ် ရတနာသင်္ဘောကြီး

ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းက လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ် ရတနာသင်္ဘောကြီး

ရန်ကုန်မြစ်ထဲမှာနစ်မြုတ်နေတဲ့ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးကိုရှာဖွေနေတဲ့ ဦးစံလင်းဆိုသူပုဂ္ဂိုလ်ကြီးကို စာဖတ်သူတို့အားလုံးသိရှိပြီးသားဖြစ်မှာပါ။ ၎င်းဦးစံလင်းဟာ မြန်မာ့သမိုင်းမှာအထင်ကရဖြစ်တဲ့ ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးကိုရှာဖွေနေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးသည် ၁၄ ရာစုနှစ်များတွင် မွန်ဘုရင်ဓမ္မစေတီမင်းလက်ထက် ရွှေတိဂုံဘုရားတွင် သွန်းလုပ်လှူဒါန်းထားခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာအကြီးဆုံးခေါင်း လောင်းကြီးဖြစ်သည်ဟု၍လည်းဆိုကြပါသည်။ အဆိုပါခေါင်းလောင်းကြီးသည် ၁၆ ရာစုနှစ်တွင် မြန်မာ့သမိုင်းတွင်ထင်ရှားသူ ငဇင်ကာခေါ် ပေါ်တူဂီလူမျိုးဒီပရစ်တိုသည် ရွှေတိဂုံဘုရားပေါ်မှ ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးအားအတင်းယူဆောင်သွားပြီးနောက် သန်လျှင်နှင့်ရန်ကုန်မြို့အကြား ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းတွင်နစ်မြုတ်သွားသည်ဟူ၍လည်းသမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ ဖတ်ရှုရပါသည်။
သမိုင်းများအရအဆိုပါခေါင်းလောင်းကြီးသည် ၁၈ တောင်မြင့်၍ ၈ တောင်ခန့်ကျယ်ပြန့်ကာ အလယ်ဖောင်းရစ်တွင် နှစ်ကျိတ်ရှစ်ဆူဘုရားရုပ်ပွားတော်များပါရှိပြီး ကျောက်သံပတ္တမြားပေါင်း ၄၀၀၀ ကျော်ပါရှိကာ ကြေးပိဿာချိန် ၁၈၀၀၀၀ ကျော်ဖြင့်သွန်းလုပ်ထားသည့်ရတနာခေါင်းလောင်းကြီးဖြစ်ပါသည်။ ထိုခေါင်းလောင်းကြီးအားငဇင်ကာမှအတင်းလုယူသွားစဉ် ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းနစ်မြုတ်သွားသည့် ပျောက်ဆုံးနေသော မွန်တို့၏ရတနာခေါင်းလောင်းကြီးဖြစ်ပါသည်။
ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းတွင် နစ်မြုတ်နေသည့်ရတနာပစ္စည်းများမှာထိုတစ်ခုထဲမဟုတ်ပေ။ သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းတွင် ဒက်ချ်ကုမ္ပဏီပိုင် သင်္ဘောနှစ်စီးဖြစ်သည့် ကိုးနင်းဒေးဗစ်အမည်ရ သင်္ဘောကြီးနှင့် ကိုးမိုင်းအမည်ရသင်္ဘောကြီးများလည်းနစ်မြုတ်လျှက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါသင်္ဘောကြီးများသည် ၁၆ ရာစုနှစ်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသိုု့ကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းများလုပ်ဆောင်လျှက်ရှိသည့် ဒက်ချ်အရှေ့အိန္ဒိယကုမ္ပဏီပိုင်သင်္ဘောကြီးများဖြစ်ပြီး ၁၆၆၁ ခုနှစ် ဧပြီလအတွင်းနစ်မြုတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
အဆိုပါသင်္ဘောကြီးများသည့် ဂွတ်ဟုပ်အငူမှ စတင်ထွက်ခွာလာခြင်းဖြစ်ပြီး သင်္ဘောပေါ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရန် ထိုစဉ်ကမြန်မာတို့အကြိုက်ဖြစ်သည့် အနောက်တိုင်းလက်ရာရွှေထည်ငွေထည်များ၊ ဟင်းချက်အမွှေးအကြိုင်ပစ္စည်းများ၊ ပိုးလိပ်အထည်လိပ်များစသည်တို့ကိုအပြည့်တင်ဆောင်လာခြင်းဖြစ်ပြီး သင်္ဘောကြီးများသည် သစ်သားဖြင့်ဆောက်လုပ်ထားသည့်သင်္ဘောအမျိုးအစားများဖြစ်ကာ သင်္ဘောပေါ်တွင် အမြောက်ကြီး အလက်(၂၀)ခန့်ပါဝင်သည့် ထိုခေတ်ထိုအခါက ပင်လယ်ကူးသင်္ဘောကြီးများဖြစ်၍ ရန်ကုန်မြို့နှင့်သန်လျင်မြို့အကြားသို့ရောက်ရှိလာစဉ်တွင် ၁၆၆၁ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ကိုးနင်းဒေးဗစ်သင်္ဘောကြီးနစ် မြုတ်ခဲ့ပြီး ထိုနှစ်အတွင်းမှာပင် ကိုးမိုင်းသင်္ဘောကြီးထပ်မံနစ်မြုတ်ခဲ့ပါသည်။
အနောက်တိုင်းပညာရှင်များ၏လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ အဆိုပါသင်္ဘောကြီးများသည် ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးပျောက်ဆုံးခဲ့သည့် တည်နေရာအနီးတွင်ပင်ရှိနိုင်ကြောင်းခန့်မှန်းထားပြီး ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးနစ်မြုတ်ခဲ့သည့်နေရာဟုခန့်မှန်းရသောအနီးတစ်ဝိုက်တွင် ရေဝဲကြီးများမကြာခဏဆိုသလို ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ရေးသားထားသည့် သမိုင်းအထောက်အထားများအရ သိရှိရပါသည်။
အဆိုပါခေါင်းလောင်းကြီးနှင့်သင်္ဘောကြီးများနစ်မြုစ်နေသည့်နေရာများအား အင်္ဂလိပ်အစိုးရလက်ထက်တွင်လည်း အင်္ဂလိပ်တို့မှဆယ်ယူရန်အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစားခဲ့ကြပြီးအောင်မြင်မှုမရရှိခဲ့ပေ။ ၁၉၈၇ ခုနှစ် ၁၉၈၉ ခုနှစ်များတွင်လည်း ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန၏သဘောတူညီချက်ဖြင့် ဦးကြိုင်၊ ဦးတင်ရွှေ၊ ဦးစိုးလွင်တို့ဦးဆောင်သောအဖွဲ့မှ ရေငုတ်ရှာဖွေခဲ့ကြပြီး ၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင်ဦးကျော်ဦးခေါင်းဆောင်သောအဖွဲ့ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဦးသိန်းထွန်းခေါင်းဆောင်သောအဖွဲ့များမှရှာဖွေခဲ့သော်လည်း ရုတ်တရက်ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခြင်း၊ မုန်တိုင်းများကျခြင်း၊ ရေဝဲကြီးများပေါ်လာခြင်းတို့ကြောင့် ရှာဖွေမှုကိုရပ်တံ့ခဲ့ကြပါသည်။
၁၉၉၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ အမေရိကန်ရေငုတ်ကျွမ်းကျင်သူ ဂျင်ဘလန့်ဦးဆောင်၍ လည်းခေါင်လောင်းကြီးအားရှာဖွေခဲ့ကြပါသည်။ ၃ နှစ်အတွင်း ၁၁၅ ကြိမ်ခန့်ရေငုတ်ရှာဖွေခဲ့ပြီးနောက် ခေါင်းလောင်းကြီးအားလက်ဖြင့်ထိတွေ့ခဲ့ရကြောင်း ခေါင်းလောင်းကြီး၏အနီးတွင်လည်း သင်္ဘောပျက်ဟု ထင်ရသည့် အရာများရှိကြောင်းအခိုင်အမာပြောကြားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင်အကြိမ်ကြိမ်ဆယ်ယူရန်ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်မှုမရခဲ့ပေ။
ခေါင်းလောင်းကြီးနှင့်ရတနာသင်္ဘောကြီးများနှင့်ပတ်သက်၍ နောက်ဆုံးကွင်းဆက်မှာ ၂၀၁၂ ခုနှစ် မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် နှစ်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော်ရန်ကုန်မြစ်အတွင်းနစ်မြုတ်နေသည့် ဓမ္မစေတီခေါင်းလောင်းကြီးနှင့် သင်္ဘောပျက်များ၏တည်နေရာဟုယူဆရသည့်နေရာအတိအကျကို အမေရိကန်နိုင်ငံမှလွှတ်တင်ထားသည့် Lan sat 7 ဂြိုလ်တုမှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး အဆိုပါသင်္ဘောပျက်များနှင့်ခေါင်းလောင်းကြီးအားဆယ်ယူပါက ဒေါ်သန်း ၅ သိန်းခန့်ကုန်ကျမည်ဖြစ်ပြီး ထိုရတနာများကို အစိုးရမှတူးဖော်သယ်ဆောင်ခွင့်ပေးခြင်းမရှိသေးကြောင်း ဒဂုံတက္ကသိုလ် အငြိမ်းစားဘူမိဗေဒပါမောက္ခတစ်ဦးမှပြောကြားခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။
ဦးနတ်ရဲ